جایگزین آزمون آیلتس – معرفی آزمون های زبان انگلیسی 2025

آزمون آیلتس (IELTS) یکی از رایج‌ترین آزمون‌های بین‌المللی زبان انگلیسی است که برای مهاجرت، تحصیل و اشتغال در کشورهای انگلیسی‌زبان کاربرد دارد. با این حال، این آزمون برای همه مناسب نیست؛ برخی داوطلبان ممکن است با ساختار آزمون، هزینه، یا دسترسی به مراکز برگزاری مشکل داشته باشند. خوشبختانه گزینه‌های معتبر دیگری نیز وجود دارند که می‌توانند جایگزین آزمون آیلتس شوند. این مقاله با هدف معرفی دقیق و تحلیلی بهترین جایگزین‌های آیلتس برای زبان‌آموزان نوشته شده است.

بهترین جایگزین آزمون آیلتس

انتخاب بهترین جایگزین آیلتس بستگی مستقیم به هدف شما دارد. آیا می‌خواهید در یک دانشگاه آمریکایی تحصیل کنید یا قصد مهاجرت به کانادا را دارید؟ آیا به‌دنبال مدرکی هستید که سریع‌تر نتیجه‌اش صادر شود؟ عوامل تعیین‌کننده در انتخاب جایگزین مناسب عبارت‌اند از:

• کشور یا نهاد مقصد
• هدف استفاده از مدرک (تحصیل، مهاجرت، کار)
• میزان رسمی‌بودن و اعتبار آزمون نزد دولت‌ها یا دانشگاه‌ها
• ساختار آزمون و میزان تطابق آن با مهارت‌های فردی
• هزینه، زمان اعلام نتایج و دفعات برگزاری آزمون

در ادامه، به بررسی دقیق هر یک از آزمون‌های جایگزین خواهیم پرداخت.

آزمون تافل جایگزین آیلتس

TOEFL یکی از قدیمی‌ترین و معتبرترین آزمون‌های زبان انگلیسی است که توسط موسسه ETS در ایالات متحده برگزار می‌شود. این آزمون به‌ویژه برای پذیرش در دانشگاه‌های آمریکای شمالی طراحی شده اما در بسیاری از کشورهای اروپایی و آسیایی نیز پذیرفته می‌شود. آزمون تافل تمرکز بالایی بر مهارت‌های آکادمیک زبان دارد و بیشتر مناسب متقاضیان تحصیل در دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی است.

ویژگی‌ها:

• ارزیابی چهار مهارت اصلی زبان انگلیسی: Reading، Listening، Speaking و Writing
• فرمت دیجیتال (TOEFL iBT): آزمون به‌صورت کاملاً کامپیوتری برگزار می‌شود و پاسخ‌های Speaking نیز به‌صورت ضبط‌شده ارسال می‌گردد
• مدت زمان آزمون حدود 2 ساعت (نسخه کوتاه‌شده جدید که جایگزین نسخه‌های ۳ ساعته قبلی شده)
• نمره‌دهی از 0 تا 120: هر بخش بین 0 تا 30 نمره دارد و نمره کل مجموع آن‌هاست
• امکان شرکت در آزمون از خانه (Home Edition): با رعایت شرایط فنی و نظارت آنلاین
• نتایج طی 4 تا 6 روز اعلام می‌شوند و از طریق حساب کاربری ETS قابل دریافت است
• امکان ارسال رایگان نمرات به ۴ دانشگاه یا مؤسسه در هنگام ثبت‌نام

TOEFL انتخاب مناسبی برای داوطلبانی است که قصد ادامه تحصیل در دانشگاه‌های آمریکا یا کانادا دارند و درک شنیداری و خواندن متون آکادمیک آن‌ها قوی است. به‌ویژه کسانی که ترجیح می‌دهند با اگزمینر آیلتس حضوری مواجه نشوند (برخلاف آیلتس) و در محیط کاملاً دیجیتال راحت‌تر عمل می‌کنند، معمولاً تافل را گزینه‌ای مناسب‌تر می‌دانند. همچنین، ساختار استاندارد، تمرکز بر واژگان و سبک دانشگاهی، و ارزیابی حرفه‌ای، این آزمون را به یکی از اصلی‌ترین جایگزین‌های آیلتس تبدیل کرده است.

آزمون PTE جایگزین آیلتس

PTE Academic توسط شرکت Pearson برگزار می‌شود و یکی از آزمون‌های کاملاً دیجیتال و مبتنی بر هوش مصنوعی است. این آزمون در سال‌های اخیر به‌سرعت محبوبیت یافته و اکنون توسط بسیاری از دانشگاه‌ها، مؤسسات آموزشی، و سازمان‌های مهاجرتی در کشورهای استرالیا، نیوزیلند، انگلستان، آمریکا و برخی کشورهای اروپایی پذیرفته می‌شود. ساختار آزمون به‌گونه‌ای طراحی شده که مهارت زبان انگلیسی داوطلب را در شرایط شبیه‌سازی‌شده‌ی واقعی، به‌ویژه در موقعیت‌های آکادمیک، ارزیابی کند.

ویژگی‌ها:

• آزمون کاملاً کامپیوتری و بدون مداخله انسانی در نمره‌دهی، که باعث حذف سوگیری‌های احتمالی می‌شود
• ساختار دقیق و استاندارد شامل چهار مهارت اصلی: Speaking، Writing، Reading و Listening
• نمره‌دهی بین ۱۰ تا ۹۰ برای هر مهارت و نمره نهایی، با دقت بالا و جزئیات تحلیلی در کارنامه
• اعلام نتیجه در کمتر از ۴۸ ساعت، که یکی از سریع‌ترین زمان‌های اعلام نتیجه در میان آزمون‌های بین‌المللی است
• برگزاری منظم در مراکز متعدد در سراسر دنیا، با ظرفیت بالا و انعطاف‌پذیری در انتخاب تاریخ آزمون
• امکان استفاده از آزمون برای اهداف تحصیلی و مهاجرتی، به‌ویژه برای برنامه‌های اقامت دائم استرالیا و نیوزیلند

PTE برای داوطلبانی که به‌دنبال فرآیندی سریع، دقیق و بدون قضاوت انسانی هستند، یک انتخاب ایده‌آل محسوب می‌شود. همچنین برای کسانی که در محیط‌های دیجیتال عملکرد بهتری دارند و با تایپ سریع و کار با کامپیوتر راحت هستند، این آزمون نسبت به آیلتس تجربه آسان‌تری فراهم می‌کند. تمرکز آزمون بر سنجش عملی مهارت‌ها و تحلیل پاسخ‌ها با الگوریتم‌های پیشرفته، آن را به گزینه‌ای حرفه‌ای و قابل اطمینان برای اثبات توانایی زبانی تبدیل کرده است.

آزمون دولینگو جایگزین آیلتس

آزمون دولینگو (Duolingo English Test) یکی از گزینه‌های نوآورانه، کم‌هزینه و قابل‌دسترسی برای سنجش مهارت زبان انگلیسی است. این آزمون در سال‌های اخیر، به‌ویژه پس از همه‌گیری کرونا، به‌شدت محبوب شد و توانست جای خود را در میان آزمون‌های معتبر باز کند. بسیاری از دانشگاه‌های ایالات متحده، کانادا و برخی کشورهای اروپایی، این آزمون را به‌عنوان جایگزینی ساده‌تر، سریع‌تر و اقتصادی‌تر نسبت به آیلتس و تافل پذیرفته‌اند.

ویژگی‌ها:

• کاملاً آنلاین و قابل انجام از خانه با استفاده از کامپیوتر، وب‌کم و اتصال اینترنت پایدار
• زمان آزمون حدود ۱ ساعت است که شامل ترکیبی از سؤالات تطبیقی (adaptive) و بخش تولید زبان می‌شود
• نمره‌دهی از ۱۰ تا ۱۶۰، همراه با تحلیل مهارت‌های فرعی مانند درک مطلب، تولید نوشتاری و گفتاری
• قیمت بسیار پایین‌تر نسبت به سایر آزمون‌های بین‌المللی (حدود ۵۰ دلار)
• اعلام نتیجه در کمتر از ۴۸ ساعت، با امکان ارسال نامحدود نمره به دانشگاه‌ها بدون هزینه اضافی
• تجربه کاربری ساده و بدون نیاز به حضور در مرکز آزمون یا تعیین وقت قبلی

با وجود مزایای فراوان، دولینگو هنوز از نظر اعتبار جهانی به‌پای تافل یا آیلتس نمی‌رسد و برای برخی مقاصد رسمی، مانند مهاجرت یا پذیرش در دانشگاه‌های خاص، قابل قبول نیست. بنابراین پیش از انتخاب آن، ضروری است که وب‌سایت دانشگاه یا مؤسسه مقصد را بررسی کرده و از پذیرش این مدرک اطمینان حاصل کنید. دولینگو مناسب داوطلبانی است که به دنبال روشی سریع، مقرون‌به‌صرفه و بدون استرس برای اثبات مهارت زبان خود هستند، به‌ویژه اگر هدف آن‌ها پذیرش تحصیلی در مؤسسات منعطف‌تر باشد.

آزمون OET جایگزین آیلتس

آزمون OET (Occupational English Test) یک آزمون تخصصی زبان انگلیسی است که منحصراً برای ارزیابی مهارت‌های زبانی متخصصان حوزه بهداشت و درمان طراحی شده است. برخلاف آیلتس که آزمونی عمومی است، امتحان oet بر روی موقعیت‌ها و واژگان مرتبط با محیط کاری حرفه‌های پزشکی تمرکز دارد. این آزمون برای افرادی مناسب است که قصد کار، ثبت‌نام حرفه‌ای یا ادامه تحصیل در رشته‌هایی مانند پزشکی، پرستاری، داروسازی، دندان‌پزشکی، فیزیوتراپی، بینایی‌سنجی و سایر شاخه‌های سلامت دارند.

ویژگی‌ها:

• سناریوهای واقعی و تخصصی در محیط‌های پزشکی که داوطلب را در موقعیت‌های حرفه‌ای شبیه‌سازی‌شده قرار می‌دهد
• نمره‌دهی از A تا E برای هر مهارت (Reading، Listening، Speaking، Writing) با نیاز به حداقل نمره B در بیشتر مراکز پذیرنده
• تمرکز بر مهارت‌های زبانی مرتبط با شغل، مانند نوشتن گزارش پزشکی، صحبت با بیماران، و خواندن یادداشت‌های کلینیکی
• طراحی آزمون برای ۱۲ حرفه درمانی مختلف از جمله پزشک، پرستار، داروساز، فیزیوتراپ، دامپزشک، کاردرمان‌گر و…
• مورد تأیید بسیاری از نهادهای پزشکی و سازمان‌های ثبت حرفه‌ای در انگلستان، استرالیا، نیوزیلند، ایرلند، امارات، سنگاپور، و کانادا
• نسخه کامپیوتری و نسخه کاغذی آزمون در مراکز مختلف قابل دسترسی است

OET گزینه‌ای ایده‌آل برای متخصصان حوزه سلامت است که می‌خواهند به جای آزمون‌های عمومی مانند آیلتس یا تافل، مهارت زبانی خود را در قالب موقعیت‌های واقعی و کاربردی شغلی اثبات کنند. به دلیل ماهیت هدفمند این آزمون، داوطلبان با سابقه پزشکی معمولاً در OET عملکرد بهتری نسبت به آزمون‌های عمومی دارند و راحت‌تر می‌توانند الزامات زبان موردنیاز برای مهاجرت کاری یا ادامه فعالیت حرفه‌ای در کشور مقصد را برآورده کنند.

آزمون‌ Cambridge جایگزین آیلتس

مؤسسه کمبریج (Cambridge Assessment English) یکی از قدیمی‌ترین و معتبرترین نهادهای برگزارکننده آزمون زبان در جهان است. این مؤسسه مجموعه‌ای از آزمون‌ها را طراحی کرده که توانایی زبان انگلیسی افراد را در سطوح مختلف CEFR (چارچوب اروپایی مشترک مرجع زبان‌ها) ارزیابی می‌کند. برخی از این آزمون‌ها، به‌ویژه در کشورهای اروپایی، به‌عنوان جایگزینی معتبر برای آیلتس پذیرفته می‌شوند.

مهم‌ترین آزمون‌های جایگزین آیلتس از مجموعه کمبریج عبارت‌اند از:

• B2 First (FCE): مناسب برای سطح متوسط رو به بالا، معادل آیلتس ۵.۵ تا ۶.۵
• C1 Advanced (CAE): مناسب برای سطح پیشرفته، معادل آیلتس ۷ تا آیلتس ۸

ویژگی‌ها:

• تمرکز بر زبان عمومی با کاربردهای آکادمیک و حرفه‌ای، شامل مهارت‌های واقعی مانند نامه‌نگاری، درک مطلب، و مکالمه در موقعیت‌های واقعی
• ساختار آزمون استاندارد و منظم، شامل چهار بخش Reading and Use of English، Writing، Listening و Speaking
• نتایج دائمی (بدون تاریخ انقضا)، برخلاف آیلتس یا تافل که اعتبار دوساله دارند
• مورد پذیرش در بسیاری از دانشگاه‌های اروپایی، کالج‌ها، نهادهای حرفه‌ای و برخی شرکت‌های بین‌المللی
• امکان شرکت در نسخه کاغذی یا دیجیتال آزمون، بسته به مرکز برگزارکننده

آزمون‌های کمبریج برای داوطلبانی مناسب هستند که به‌دنبال مدرکی با اعتبار بلندمدت، ساختار کلاسیک، و محتوای کاربردی در زندگی روزمره، دانشگاه و محل کار هستند. همچنین کسانی که قصد تحصیل یا زندگی در کشورهای اروپایی مانند آلمان، هلند، اسپانیا یا سوئیس را دارند، می‌توانند از پذیرش بالای این آزمون‌ها در مؤسسات آموزشی بهره‌مند شوند.

آزمون CELPIP جایگزین آیلتس

CELPIP (Canadian English Language Proficiency Index Program) یک آزمون زبان انگلیسی کاملاً کانادایی است که توسط سازمان Paragon Testing Enterprises، وابسته به دانشگاه بریتیش کلمبیا، طراحی و برگزار می‌شود. این آزمون برای سنجش مهارت‌های زبان در زمینه‌های زندگی واقعی، به‌ویژه برای مهاجرت، اقامت دائم و شهروندی کانادا ایجاد شده است. اداره مهاجرت کانادا (IRCC) به‌صورت رسمی این آزمون را برای برنامه‌های مختلف مهاجرتی و شهروندی تأیید می‌کند.

ویژگی‌ها:

• CELPIP General: شامل چهار مهارت Listening، Reading، Writing و Speaking؛ مورد نیاز برای درخواست‌های مهاجرت دائم
• CELPIP General LS: فقط شامل Listening و Speaking؛ مورد نیاز برای درخواست شهروندی کانادا
• برگزاری کاملاً دیجیتال: آزمون به‌صورت تمام‌کامپیوتری برگزار می‌شود و از زبان کاربردی در موقعیت‌های روزمره در کانادا بهره می‌گیرد (مانند پر کردن فرم، مکالمه با مأمور دولت، یا نوشتن ایمیل کاری)
• نمره‌دهی از ۱ تا ۱۲ برای هر مهارت، که معادل‌سازی دقیقی با سطح CLB (Canadian Language Benchmark) دارد
• مدت زمان آزمون حدود ۳ ساعت برای نسخه General
• نتایج معمولاً در عرض ۴ تا ۵ روز کاری اعلام می‌شوند و به‌صورت آنلاین در دسترس داوطلب قرار می‌گیرند
• مرکز آزمون در کشورهای محدود، به‌ویژه در داخل کانادا و برخی نقاط خاص دیگر مانند امارات، هند، یا فیلیپین

CELPIP بهترین گزینه برای افرادی است که قصد مهاجرت دائم به کانادا، شرکت در برنامه‌های نیروی کار ماهر، برنامه‌های استانی (PNP) یا گرفتن شهروندی کانادا را دارند. از آنجا که زبان آزمون کاملاً با کاربرد روزمره در جامعه کانادایی هماهنگ است، داوطلبانی که به‌دنبال مهاجرت کاربردی و زندگی واقعی در این کشور هستند، تجربه‌ای مرتبط‌تر و ملموس‌تر در CELPIP خواهند داشت. انتخاب این آزمون می‌تواند فرآیند مهاجرت را ساده‌تر، شفاف‌تر و با نمره‌دهی کاملاً منطبق بر نیازهای IRCC پیش ببرد.

دلایل شرکت نکردن در آزمون آیلتس

اگرچه آیلتس یکی از معتبرترین و پرکاربردترین آزمون‌های زبان انگلیسی در سطح بین‌المللی است، اما دلایل متعددی وجود دارد که ممکن است باعث شود برخی داوطلبان تصمیم بگیرند به‌جای آن، از آزمون‌های جایگزین استفاده کنند:

• هزینه بالا در مقایسه با آزمون‌هایی مانند دولینگو: هزینه آزمون آیلتس معمولاً بین ۲۵۰ تا ۳۰۰ دلار است که برای بسیاری از داوطلبان، به‌ویژه در کشورهای در حال توسعه، رقم بالایی محسوب می‌شود. در مقابل، آزمون‌هایی مانند Duolingo هزینه‌ای کمتر از ۵۰ دلار دارند.
• سخت‌بودن ارزیابی‌های انسانی در بخش رایتینگ آیلتس و اسپیکینگ: داوطلبان بسیاری احساس می‌کنند که نمره‌دهی در این دو بخش تحت تأثیر قضاوت فردی داور قرار می‌گیرد. تفاوت در استانداردهای نمره‌دهی بین مراکز مختلف آیلتس، نگرانی‌هایی را درباره عدالت ارزیابی ایجاد کرده است.
• زمان نسبتاً طولانی اعلام نتیجه در برخی مراکز: گرچه معمولاً نتایج آیلتس طی ۵ تا ۷ روز کاری اعلام می‌شود، اما در برخی کشورها یا مراکز خاص، این زمان ممکن است طولانی‌تر شود، که برای داوطلبانی با محدودیت زمانی (مثلاً برای پذیرش دانشگاه یا مهاجرت) مشکل‌ساز است.

• دسترسی محدود به مراکز برگزاری در مناطق دورافتاده یا کشورهایی خاص: همه داوطلبان دسترسی آسان به مرکز آزمون آیلتس ندارند، به‌ویژه کسانی که در شهرهای کوچک یا کشورهایی با زیرساخت محدود زندگی می‌کنند. این محدودیت، شرکت در آزمون‌هایی که به‌صورت آنلاین یا از خانه قابل اجرا هستند را جذاب‌تر می‌سازد.
• نیاز به تکرار آزمون برای بهبود نمره در یک مهارت خاص: اگر نمره آیلتس داوطلب در یک مهارت پایین باشد، باید کل آزمون را مجدداً شرکت کند. اما در برخی آزمون‌های دیگر مانند PTE یا TOEFL، فرمت دیجیتال و تحلیل‌پذیرتر، امکان پیشرفت هدفمند را راحت‌تر می‌کند.

در چنین شرایطی، استفاده از یک آزمون جایگزین می‌تواند فرآیند اخذ مدرک زبان را برای زبان‌آموز ساده‌تر، سریع‌تر، قابل‌دسترس‌تر و مقرون‌به‌صرفه‌تر سازد؛ البته به شرط آنکه آزمون جایگزین توسط دانشگاه یا نهاد مقصد نیز مورد تأیید قرار گیرد.

جمع بندی

اگرچه آیلتس همچنان یکی از معتبرترین آزمون‌های زبان انگلیسی در سطح جهانی است، اما برای هر زبان‌آموز بهترین گزینه نیست. آزمون‌هایی مانند TOEFL، PTE، Duolingo، OET، آزمون‌های کمبریج و CELPIP هرکدام با ساختار، مزایا و اهداف متفاوت طراحی شده‌اند و در برخی موارد می‌توانند انتخاب‌های بهتری نسبت به آیلتس باشند. انتخاب آزمون مناسب باید براساس کشور مقصد، هدف استفاده، توانایی‌های زبانی فرد، و شرایط شخصی انجام شود. بررسی دقیق و آگاهانه این گزینه‌ها می‌تواند مسیر موفقیت شما در مهاجرت یا تحصیل را هموارتر سازد.